Porost islandzki można spotkać pod innymi nazwami, czyli mech islandzki, płucnica lub tarczownica islandzka. Organizmy te mają właściwości lecznicze. Dlaczego użyłam słowa organizmy? Dlatego, że porost nie jest rośliną jest symbiozą grzyba z glonami.
Można powiedzieć, że grzyb ten tworzy szkielet, a glony dostarczają energii – dzięki zdolności do fotosyntezy. Grzyb tworzy strzępki, które przylegają do ziemi. Dzięki temu porost wchłania wodę i sole odżywcze. Fotosynteza jest wykorzystywana do budowania wysokoenergetycznych związków.
Islandzki mech rośnie zawsze na ziemi. To mini krzaczki wieloletnie, dorastające do około 10 cm. W różnych odcieniach brązu lub brunatno-zielone, a suszone mają kolor szary i biało-szary. Porosty dobrze rozwijają się w chłodnych i wilgotnych miejscach.
W celach leczniczych pozyskuje się ekstrakty z porostu islandzkiego np. dostępne w postaci pastylek do ssania, syropu lub można zastosować napar do picia z niego. Surowcem zielarskim jest cała plecha porostu. Mocno jest rozgałęziona, spłaszczona i liściokształtna. Porosty mają zdolność wytwarzania zarodników, odpowiedzialna za to jest część grzybowa.
Plechę do celów leczniczych zbiera się przez cały rok. Do plechy porostów często dołączają się bakterie azotowe, które wiążą wolny azot z powietrza. Na skutek tego procesu porosty wytwarzają substancje azotowe białkowe oraz niebiałkowe.
Porost islandzki – skład
- Zawiera gorzkie kwasy porostowe, dzięki nim stymuluje apetyt
- Węglowodany – polisacharydy i monosacharydy
- Kwasy lichenowe
- Witamina A i B1
- Jod
- Miedź
- Krzem
- Śluzy – wchłaniają wodę, pęcznieją i tworzą lepki roztwór, dzięki temu działają osłonowo. W tym kontekście pobudzają również aktywność jelitową
- Barwniki
Z uwagi na swój skład chemiczny warto go wykorzystać do uzupełniania niedoborów żywieniowych. Można też stosować przy niedokwaśności.
Porost islandzki – właściwości
- Hamuje rozwój drobnoustrojów, również pałeczek gruźlicy
- Zawiera substancje gorzkie, dzięki temu usprawnia trawienie. Zwiększa wydzielanie kwasu żołądkowego. A to powoduje, że mięśnie żołądka poruszają się szybciej
- Pobudza apetyt i wydzielanie śliny, z uwagi na zawartość substancji gorzkich
- Poprawia wchłanialność substancji odżywczych
- Zawarty w nim jod może wpływać na pobudzenie pracy tarczycy
- Działa przeciwwymiotnie
- Hamuje wydzielanie potu i łoju
- Działa przeciwłuszczycowo
- Pomaga przy problemach menstruacyjnych, ponieważ posiada właściwości hemostatyczne
- Działa osłaniająco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego
- Przeciwzapalne
- Łagodzi przeziębienie, suchy kaszel, chrypę i ból gardła
- Podnosi odporność
- Pobudza ruchy jelit
- Zwiększa wydzielanie soku trzustkowego
- Łagodzi zapalenie żołądka, właśnie ze względu na zawartość śluzów
- Stosowany jest przy pękaniu i przepuszczalności naczyń krwionośnych
A wiesz, że…
W małych dawkach pobudza wydzielanie soku żołądkowego, a w dużych dawkach hamuje jego wydzielanie, więc należy stosować go z rozwagą. Można go stosować przy problemach z zaparciami, ponieważ reguluje wypróżnianie. W dużych dawkach płucnica hamuje wymioty i skutki choroby morskiej. Ma właściwości gojące, dlatego jest wykorzystywana do leczenia trądziku. Przy okazji nawilża skórę.
Porost islandzki jest szczególnie ceniony, ponieważ zawiera wysoką zawartość śluzów – nawet do 50%, dzięki temu działa kojąco. Są to długołańcuchowe związki cukrowe, które działają jak film ochronny na podrażnione błony śluzowe. I dzięki temu też upłynniają lepkie wydzieliny oskrzelowe. A w żołądku śluz wiąże kwasy, dlatego chroni błonę śluzową żołądka. Działa także uspokajająco na układ nerwowy.
Z płucnicy przygotowuje się napary i maceraty. Ceniona jest w preparatach kosmetycznych, ze względu na swoje właściwości oczyszczające, nawilżające i przeciwzapalne.
Płukanki z porostu islandzkiego służą do poprawy kondycji zniszczonych włosów. Również oczy mogą odczuć jego dobroczynny wpływ. Wystarczy zastosować okład z naparu lub odwaru na przemęczone oczy, zapalenie powiek, zapalenie spojówek. Przy nadmiernym łzawieniu oczu islandzki mech też się sprawdzi, tak samo jak przy cieniach pod oczami. Warto pamiętać jednocześnie o okładach na trudno gojące się rany.
Napar z porostu islandzkiego
1 łyżkę suszonego surowca zalać 150 ml wrzącej wody. Odstawić na 10 minut pod przykryciem. Przecedzić. Napar można pić kilka razy dziennie po filiżance. Nadaje się również do płukania gardła w stanach zapalnych, ponieważ działa antyseptycznie.
Porost islandzki działa jak balsam na podrażnione gardło. Kaszel w trakcie przeziębienia jest bolesny i uciążliwy. Ciągły kaszel drażni oskrzela i może wywołać zapalenie błony śluzowej. Pamiętajmy zatem o nim.
Porost dostosowuje się do surowego klimatu koła podbiegunowego. W XVII wieku użyto go po raz pierwszy w Islandii, ale rośnie też na obszarach Europy Środkowej i Północnej.
Surowiec ten stosowany zewnętrznie pomaga przeciwdziałać przebarwieniom. Warto jednak pamiętać, że porost islandzki ma przede wszystkim działanie powlekające i osłaniające gardło i przewód pokarmowy. Jest silnie działającym surowcem zielarskim, dlatego mobilizuje cały organizm do walki z infekcjami.
Pamiętaj! Islandzki mech może wchodzić w reakcję z niektórymi lekami, dlatego w razie konieczności skonsultuj się z lekarzem, czy możesz go stosować. Nie zaleca się podawania dzieciom poniżej 6 roku życia, ponieważ do końca nie wiadomo jak zadziała na ich organizm. Kobiety w ciąży powinny konsultować z lekarzem, czy go mogą zastosować, ponieważ nie ma 100% pewności, że im nie zaszkodzi.
W medycynie ludowej stosowano go do leczenia choroby wrzodowej. Jego szerokie zastosowanie, przyczynia się do tego, że jest on coraz bardziej popularny.